Al jaren liepen de kerkbijdragen bij parochie Jacobus de Meerdere in Enschede terug. Het was aanleiding om de Actie Kerkbalans anders aan te pakken. Met heldere communicatie, een concreet richtbedrag en jaarlijkse indexering realiseerde de parochie een substantiële stijging in plaats van verdere terugloop. Joop Hassink, vicevoorzitter van het kerkbestuur en aanjager van de Actie Kerkbalans, vertelt.
Een administratie die niet op orde was, teruglopende kerkbijdragen en de reële verwachting verder te gaan zakken; zo trof Joop Hassink de financiële situatie aan toen hij in 2018 vicevoorzitter werd van het kerkbestuur van parochie Jacobus de Meerdere in Enschede. “Er werd gesproken over sluiting van één van de drie locaties van onze gefuseerde parochie vanwege onder andere de financiën. Mijn instelling was: dat doen we niet zonder eerst onze leden aan te spreken en te proberen de financiën op orde te krijgen. Want dit gaat over het voortbestaan van de kerk.” De kerkbijdragen waren op dat moment teruggelopen tot €91.000 per jaar en de prognose was verdere terugloop tot €60.000. Dat wilde de parochie natuurlijk voorkomen. Daarom blies een gecommitteerde commissie met Hassink als aanjager, de Actie Kerkbalans nieuw leven in.
Helder richtbedrag
Stap één in de aanpak was duidelijke uitleg richting de parochianen. Hassink: “De toekomst van onze kerk hangt af van hun bijdrage. Die boodschap zijn we gaan delen en toelichten in het parochieblad.” Bij de eerstvolgende Actie Kerkbalans ontvingen alle parochianen daarnaast een uitgebreide folder, ingestoken vanuit de vraag: wat betekent de kerk voor jou? Daarbij zat een kaart waarop ze konden invullen wat ze wilden bijdragen. “De meeste parochianen hadden geen idee wat een reële financiële bijdrage zou zijn. Daarom hebben we een richtbedrag per maand genoemd, met de toevoeging ‘naar draagkracht meer of minder’.” In de administratie zag Hassink dat veel leden al jaren €1,13 of €1,82 per maand gaven. Gekke bedragen, tot hij ze omrekende naar guldens: ƒ2,50 en ƒ4,00. De conclusie? “Mensen gaven al twintig jaar een vast bedrag, zonder dit tussentijds te indexeren. Daar hebben we een beroep op gedaan.”
Flinke groei
In het eerste jaar, 2019, steeg de opbrengst van €91.000 naar bijna €130.000. “Een stijging van bijna €40.000, meer dan we hadden durven hopen. Dat is ook te danken aan het feit dat we alle parochianen binnen onze fusie hebben aangeschreven. Onze parochie is tien jaar geleden ontstaan uit een fusie van wel tien individuele parochies, waarvan sommige wel actief een bijdrage vroegen met Actie Kerkbalans en anderen niet.” Hiermee was in dit eerste jaar dan ook de grootste klapper gemaakt, maar ook de jaren erna bleef de opbrengst stijgen: in 2020 €14.000 erbij, in 2021 nog eens €17.000. “In de tussentijd schreef ik elke maand over de financiën in het parochieblad om mensen te blijven herinneren en stimuleren. Ook begonnen we met automatische incasso’s. En we verhoogden het richtbedrag op basis van inflatie.”
Automatische indexering
In de daaropvolgende twee jaren daalde de opbrengst: met €3.000 in 2022 en ongeveer €8.000 in 2023. Hassink: “Corona zal een rol hebben gespeeld.” Om het mensen zo makkelijk mogelijk te maken, besloot de commissie in 2024 iets nieuws uit te proberen: een machtiging voor indexeren op basis van de CBS-consumentenprijsindex. “We vroegen mensen dus niet alleen om een machtiging voor een automatisch incasso, maar ook om een machtiging waarmee we als parochie het bedrag jaarlijks automatisch konden verhogen op basis van de inflatie,” legt Hassink uit. “Mensen hoeven dan niet ieder jaar opnieuw over hun bijdrage na te denken.” Niet veel mensen maakten er gebruik van, maar verandering heeft soms wat tijd nodig, weet Hassink. “We gaan die boodschap komend jaar herhalen.” De opbrengst van de Actie 2024 is wel weer flink gestegen. “De tussentijdse resultaten zijn heel hoopvol, in de eerste vier maanden hebben we duidelijk meer binnengehaald dan in die periode in de afgelopen twee jaar.”
Blijven herinneren
Sleutel van een succesvolle actie is volgens Hassink goede communicatie. “Je moet mensen blijven meenemen, blijven herinneren. Zelf probeer ik dat steeds vanuit andere invalshoeken. Zo schrijf ik in het ene parochieblad over waar we de bijdrage van leden voor nodig hebben en laat ik in een volgende editie de financien terugkomen bij de ‘Wist je dat-jes’.” Wees niet bang voor herhaling, tipt Hassink, want de praktijk wijst uit dat parochianen een bericht nog wel eens missen. “Afgelopen jaar hebben we de geefkaart – die door de ruim honderd bezorgers van ons parochieblad bij mensen wordt thuisbezorgd om portokosten te voorkomen – bijvoorbeeld ook in het parochieblad afgedrukt en daar kwamen er veel van ingevuld retour,” illustreert Hassink. “Blijkbaar hebben we daarmee dus mensen bereikt die de thuisbezorgde kaart hadden gemist of laten liggen.”
Persoonlijk contact
Verder ziet Hassink persoonlijk contact als een belangrijke succesfactor. Ook, of misschien wel juist, als het misgaat. “Als we iets raars zien, bijvoorbeeld een dubbele afschrijving omdat er een incasso loopt en mensen hun eigen overboeking nog niet hebben stopgezet, bel ik er even achteraan. Mijn ervaring is dat mensen heel meedenkend en welwillend zijn, daar doet persoonlijk contact veel in.” Ook negatieve reacties aan de deur lost hij persoonlijk op. De vrijwilligers krijgen bij het bezorgen een briefje mee met Hassinks’ contactgegevens. Zo kunnen parochianen hem bellen bij vragen in plaats van de vrijwilliger daarmee te belasten. “Wij willen voorkomen dat bezorgers een grote mond krijgen; mensen zijn niet altijd vriendelijk. Het levert mij per jaar een tiental telefoontjes op. Maar als je mensen rustig te woord staat, is er meestal niets aan de hand.” Persoonlijk contact is er ook aan de deur; een groot deel van de bezorgers haalt de kaarten aan huis weer op. Dit levert naast toezeggingen gemiddeld ook nog eens ruim €5.000,- aan contanten op, die anders niet binnen waren gekomen.
Mooi resultaat
Inmiddels zijn er zes jaar verstreken. De vicevoorzitter is trots op wat de Kerkbalans-commissie heeft bereikt. “In plaats van verder terug te zakken naar de €60.000, zitten we nog altijd boven de €150.000 aan inkomsten per jaar. Door duidelijke verwachtingen af te geven, te indexeren en goed te communiceren, hebben we geweldige stappen kunnen zetten. Dat is gelukt dankzij de inzet van mensen met hart voor onze parochie, zoals de commissieleden en de bezorgers.” Wat Hassink als aanjager persoonlijk drijft? “Het overeind houden van de kerk, daar gaat het mij om. Want er is kritiek op de kerk, maar er gaat intussen ook ontzettend veel goed. De kerk biedt een luisterend oor, geeft mensen houvast. De kerk is er voor mensen in moeilijke tijden; dat gevoel leeft en heeft grote waarde.”
